De Tweede Wereldoorlog begint voor Middelburg met beschietingen en luchtaanvallen, die een groot deel van de binnenstad in lichterlaaie zetten. Een zwarte dag, die gevolgd wordt door jaren waarin de Duitse bezetter de vrijheid van de bevolking steeds verder beperkt.
tag: middelburg
Middelburg in de Tweede Wereldoorlog
– – –
Middelburg, gezicht van de stad
In 2017, het jaar dat Middelburg vierde dat het 800 jaar stadsrechten had, verscheen een lang verwachte stadsgeschiedenis. In acht thematische hoofdstukken volgen acht auteurs de ontwikkeling van de stad. Ik verzorgde de hoofdredactie en schreef de hoofdstukken Op het pluche en Bij leven en welzijn. Het boek verscheen onder auspiciën van de Stichting Historisch Onderzoek Zeeland, m.m.v. het Zeeuws Archief.
Jeanine Dekker e.a. (red.), Middelburg; gezicht van de stad. Uitgeverij Den Boer | De Ruiter, 2017, 296 pagina’s.
– – –
Dieven en dienders
misdaad in Middelburg
Middelburg wordt al eeuwen geconfronteerd met alle facetten van misdaad en straf. Van mensen die op de bolwerken buiten de paden wandelen tot knechten die hun baas oplichten, van vrouwen die hun vloerkleed op het verkeerde moment uitslaan tot moordenaars. Het hele spectrum aan misdrijven trekt in deze aflevering voorbij.
– – –
Muziekleven in Middelburg
van Koperen Ko tot kamerkoor
In concertzalen, op poppodia, op straat en zelfs hoog boven de stad in de Lange Jan wordt in Middelburg muziek gemaakt. Toonaangevende musici uit binnen- en buitenland vertolken liederen en andere muziekstukken in de Concert- en Gehoorzaal, de Babytonband speelt andere zalen plat en buiten bij het draaiorgel danst en zingt Mina van ‘t Urgel.
– – –
Van 't Zand tot Arnemuiden
leven rondom de stad
‘t Zand, Sint Laurens en Brigdamme, Nieuw- en Sint Joosland, Arnemuiden en Kleverskerke. In de tweede helft van de twintigste eeuw gaan ze allemaal bij de gemeente Middelburg horen. Plaatsen met een heel verschillend karakter. Waar in het ene dorp van de landbouw wordt geleefd, is in het andere de visserij hoofdbron van bestaan. Hoe ziet het cultureel en kerkelijk leven er in de dorpen uit en welke tradities worden er in ere gehouden? Hoe liggen de contacten met de stad?
– – –
Ontspanning en vrije tijd
Een biertje in de kroeg, een filmpje pakken in Electro, een wandeling over het bolwerk of ijspret op de vesten… Middelburgers hebben in het verleden op veel manieren ontspanning gezocht.
– – –
Slotbeschouwing
In de slotbeschouwing van het boek Middelburg, gezicht van de stad typeer ik Middelburg aan de hand van zijn oude positie als handels- en havenplaats, het culturele leven en vroege stedelijk bewustzijn, de gelijktijdige omwenteling en continuïteit die zich vanaf de zestiende eeuw voordeden, de economische dynamiek en het oligarchisch bestuur in de drie eeuwen die daarop volgden, de rol van de kerk, het intellectuele leven en de stedelijke welvaart in die tijd, de crisis aan het eind van de achttiende eeuw, het herstel en de gevolgen voor het stedelijk burgerschap. Speciale aandacht is er voor het functioneren van het stadsbestuur en de schaal van de stad.
– – –
Bij leven en welzijn
Wat speelde zich in vroeger tijden af in het dagelijks leven van de Middelburgers? Hoe organiseerden zij hun huiselijk leven, hoe vermaakten zij zich?
– – –
Op het pluche
Eigen bestuur en rechtspraak waren in Middelburg gebaseerd op het stadsrecht zoals dat in 1217 – evenals op een onbekend tijdstip daarvoor – en in uitgebreide vorm in 1254 in grafelijke oorkonden was vastgelegd. Wie waren door de eeuwen heen de bestuurders van Middelburg en hoe regeerden zij? Aan welke krachten stonden zij bloot?
– – –
Inleiding
Middelburg was vanaf het begin een plaats waar handel, militair gewicht en bestuur zich concentreerden. Dit heeft de stad als ‘collectieve identiteit’ gevormd. Hoe en waarom Middelburg de stad is geworden die zij nu is, staat centraal in het boek Middelburg, gezicht van de stad.
– – –
Documentaire Middelburg 800 jaar
Ter gelegenheid van de viering van 800 jaar stadsrechten voor Middelburg werd een documentaire gemaakt over de geschiedenis van de stad. Ik werd geïnterviewd over politiek en bestuur in het verleden.
– – –
Het leven in Middelburg
Het leven in Middelburg is een magazinereeks over de geschiedenis van Middelburg na 1850. In twaalf afleveringen komen aspecten aan bod als: middenstand, ruimtelijke ontwikkeling, bekende Middelburgers, zorg en onderwijs, de beide wereldoorlogen, misdaad, industrie en muziekleven. Ik verzorgde de eindredactie en schreef een aantal afleveringen.
– – –
Middelburgers van naam en faam
Sommigen worden in Middelburg geboren en vertrekken al tijdens hun kinderjaren uit de stad. Anderen beginnen er een roemrijke loopbaan die ze elders voortzetten. Nog weer anderen wonen er hun leven lang en wijden hun hele bestaan aan de Zeeuwse hoofdstad. Deze aflevering van Het leven in Middelburg is gewijd aan inwoners van de stad die naam maakten.
– – –
Zorg en onderwijs vanaf 1850
Apetrots is Middelburg een kleine honderd jaar geleden op zijn ziekenhuis. Het gebouw aan het Noordpoortplein is voorzien van de modernste apparatuur en er werken medisch specialisten en verpleegkundigen die hun vak verstaan. Een bewogen arts schaft er de eerste ziekenauto aan, die hij uit eigen portemonnee betaalt. Zo’n zeventig jaar later moet het ziekenhuis zijn deuren sluiten. En zo is er in de afgelopen anderhalve eeuw wel meer veranderd op het gebied van zorg en onderwijs in de Zeeuwse hoofdstad.
– – –
Twee heren van stand
In een documentaire over twee vooraanstaande heren uit de Middelburgse regentenfamilie Schorer vertel ik over Jacob Hendrik Schorer, de eerste gouverneur van Zeeland. In dit interview met Peter Sijnke, opgenomen in de Admiraliteitskamer in het Provinciehuis in de Middelburgse Abdij, gaat het over Zeeland en Middelburg in Schorers tijd en over diens opvattingen over de uitoefening van zijn ambt. De documentaire ging in september 2014 in première en is inmiddels te bekijken via Youtube.
– – –
Florentinus Marinus Wibaut
een kosmopoliet in Middelburg
Florentinus Marinus Wibaut geniet grote bekendheid als de sociaal-democratische wethouder van Amsterdam. Zijn wieg stond in Vlissingen en eenmaal volwassen was hij als directeur en aandeelhouder verbonden aan de Middelburgse houthandel Alberts. Zelf bagatelliseerde hij graag zijn Zeeuwse afkomst. Hij voelde zich naar eigen zeggen alleen in Amsterdam echt thuis. Waarom gedijde deze socialistische kapitalist niet in het Zeeland van de late negentiende eeuw?
– – –
De Abdij van Middelburg
De Abdij van Middelburg vormt met haar ring van grote en kleine gebouwen, torens en poorten het besloten hart van de stad. Al in de middeleeuwen concentreerde zich in de norbertijner abdij zowel geestelijke als wereldlijke macht met een grote invloed op Zeeland en daarbuiten. Het boek laat het gebruik van de Abdijgebouwen, de bouwkundige geschiedenis en de uitstraling van het complex door de eeuwen heen zien. Ik verzorgde de eindredactie van het boek en schreef de inleiding en een hoofdstuk over het gebruik van de Abdij in de negentiende eeuw.
J.C. Dekker (eindred.) e.a., De Abdij van Middelburg. Utrecht: Matrijs, 2006, 320 pagina’s.
– – –
Een bolwerk van burgerlijkheid
Tijdens het Bataafse bewind werd de kiem gelegd voor een fundamenteel andere bestuurlijke ordening van Nederland. In deze periode zag Zeeland haar positie als prestigieus gewest in de oude Republiek omslaan naar die van een provincie in de marge van de monarchale eenheidsstaat. Wat gebeurde er in de Abdij van Middelburg, die al eeuwen het bestuurlijk centrum van Zeeland was? Welke functie kreeg dit gebouwencomplex, nu een deel ervan leeg kwam te staan?
– – –
De Abdij van Middelburg, inleiding
De Abdij in Middelburg is een gebouwencomplex met een lange en rijke geschiedenis. Al in de Middeleeuwen concentreerde zich in de abdij zowel geestelijke als wereldlijke macht. Die tendens zette zich voort tot op de dag van vandaag. Nog steeds is de provinciale overheid in de Abdij gehuisvest. De geschiedenis van de Abdij is dus eveneens de geschiedenis van het politieke centrum van Zeeland. Herkennen we dat in het uiterlijk van de gebouwen? Wat is de uitstraling en de status van het complex? Hoe ontstonden de diverse onderdelen en welke veranderingen werden – zowel in het exterieur als het interieur – in de loop van de tijd aangebracht? Hoe werd de Abdij door gebruikers en buitenstaanders ervaren? Welke rol speelde de Abdij door de eeuwen heen in de stedelijke gemeenschap?
– – –
The Illustrious School of Middelburg
Encyclopedisch artikel over de geschiedenis van de Illustre School in Middelburg.
– – –
F.M. Wibaut en de houthandel Alberts, 1876-1914
een socialist als ondernemer in Middelburg
Tegen wil en dank kwam de latere sociaaldemocratische voorman Floor Wibaut na zijn studie in een Middelburgse houthandel terecht. Hij ontwikkelde zich daar tot een gedreven handelsman, die de onderneming gouden tijden bracht. Hoe kon deze socialist een succesvol ondernemer zijn?
– – –
Inleiding
Het markante gebouw in de Middelburgse binnenstad, dat in de volksmond bekend staat als het Van de Perrehuis, huisvest sinds 2000 het Zeeuws Archief. Het huis ging daarmee een nieuwe fase in van zijn lange en bewogen geschiedenis. Het historische pand was in de jaren negentig gerestaureerd en aanpalend voorzien van een opvallende nieuwbouw. Daarin werden de studiezaal en archiefdepots ondergebracht. ‘Oud’ en ‘nieuw’ gingen op uitdagende wijze een verbond aan. Dat verbond loopt als een rode draad door de geschiedenis van deze plek. Het huis was achtereenvolgens commanderij van de middeleeuwse Duitse ridderorde, stadspaleis van vooraanstaande Middelburgse regentenfamilies en zetel van de rechterlijke macht in Zeeland.