Een handig klein boekje met de historie van Zeeland in een notendop. Van oerveen tot Kustmarathon. De belangrijkste feiten en data helder op een rij in tien hoofdstukken en tien iconen, en dat met een vleugje humor. Geschreven met collega-historicus Jan Zwemer.
Jan Zwemer en Jeanine Dekker, De kleine geschiedenis van Zeeland voor dummies. Amersfoort: BBNC Uitgevers, 2017, 143 pagina’s.
– – –
Tussen 2012 en 2014 verscheen een vierdelige geschiedschrijving van de provincie Zeeland. In oktober 2013 kwam deel 3 uit, dat gaat over de periode 1700-1850. In dit tijdperk was Zeeland onderhevig aan een grondige heroriëntatie na het eindigen van de Gouden Eeuw, het verlies van de gewestelijke soevereiniteit en de uitbreiding van de provincie met Zeeuws-Vlaanderen. Aan de hand van de thema’s land en water, economie, religie en cultuur, bevolking en politiek worden de ontwikkelingen beschreven. Ik schreef de inleiding, slotbeschouwing en het hoofdstuk over de politieke geschiedenis. Ook verzorgde ik de eindredactie. Dit boek won in 2014 de Zeeuwse Boekenprijs.
Paul Brusse, Jeanine Dekker en Arno Neele, Geschiedenis van Zeeland, deel 3: 1700-1850. Zwolle/Utrecht/Middelburg: WBOOKS 2013, 352 pagina’s.
– – –
Op de omslag van het boek staan de portretten die de Middelburgse schilder Johan Pieter Bourjé aan het eind van de achttiende eeuw van zijn ouders maakte. Vader Isaac Bourjé was van eenvoudige komaf maar wist zich tot een vermogend koopman op te werken. Maar de economisch slechte tijden en een zakenpartner met een gat in de hand werden hem noodlottig. Isaac Bourjé kan gelden als het prototype van de Zeeuwse burger rond 1800. De economische neergang die het gewest in deze periode trof, krijgt met hem een gezicht.
– – –
Toelichting op Geschiedenis van Zeeland, deel III: 1700-1850. Uitgesproken bij de presentatie van het boek in de Gasthuiskerk te Zierikzee op vrijdag 25 oktober 2013. Hier in artikelvorm gepubliceerd.
– – –
Het tijdvak 1700-1850 was voor Zeeland een periode van grondige heroriëntatie. De bakens moesten worden verzet toen de stedelijke economie in het slop raakte, de positie in het nationale en internationale politieke krachtenveld teloorging en het grondgebied van de provincie werd uitgebreid.
– – –
Zeeland nam in de periode 1700-1850 afscheid van het ancien régime. Als het op een na belangrijkste gewest in de Republiek had het afwisselend op Holland en Oranje vertrouwd om zijn macht en handelspositie te waarborgen. In de Bataafse eenheidsstaat verloor het zijn soevereiniteit en werd het in politiek opzicht een perifere provincie. Het bestuur bleef er nog een lang een notabelenbestuur. Wel kregen de stedelijke burgerij en de plattelandselite meer invloed.
– – –
In de Republiek der Verenigde Nederlanden hadden de autonome gewesten talrijke eigen voorschriften op het terrein van landbouw, jacht en visserij. De eenheidsstaat die na 1795 werd gerealiseerd, betekende de ommekeer naar een centraal geleide politiek. Met welke nieuwe maatregelen kreeg Noord-Brabant te maken?