Middelburg wordt al eeuwen geconfronteerd met alle facetten van misdaad en straf. Van mensen die op de bolwerken buiten de paden wandelen tot knechten die hun baas oplichten, van vrouwen die hun vloerkleed op het verkeerde moment uitslaan tot moordenaars. Het hele spectrum aan misdrijven trekt in deze aflevering voorbij.
tag: sociale geschiedenis
Dieven en dienders
misdaad in Middelburg
– – –
Ontspanning en vrije tijd
Een biertje in de kroeg, een filmpje pakken in Electro, een wandeling over het bolwerk of ijspret op de vesten… Middelburgers hebben in het verleden op veel manieren ontspanning gezocht.
– – –
Bij leven en welzijn
Wat speelde zich in vroeger tijden af in het dagelijks leven van de Middelburgers? Hoe organiseerden zij hun huiselijk leven, hoe vermaakten zij zich?
– – –
Op het pluche
Eigen bestuur en rechtspraak waren in Middelburg gebaseerd op het stadsrecht zoals dat in 1217 – evenals op een onbekend tijdstip daarvoor – en in uitgebreide vorm in 1254 in grafelijke oorkonden was vastgelegd. Wie waren door de eeuwen heen de bestuurders van Middelburg en hoe regeerden zij? Aan welke krachten stonden zij bloot?
– – –
Zorg en onderwijs vanaf 1850
Apetrots is Middelburg een kleine honderd jaar geleden op zijn ziekenhuis. Het gebouw aan het Noordpoortplein is voorzien van de modernste apparatuur en er werken medisch specialisten en verpleegkundigen die hun vak verstaan. Een bewogen arts schaft er de eerste ziekenauto aan, die hij uit eigen portemonnee betaalt. Zo’n zeventig jaar later moet het ziekenhuis zijn deuren sluiten. En zo is er in de afgelopen anderhalve eeuw wel meer veranderd op het gebied van zorg en onderwijs in de Zeeuwse hoofdstad.
– – –
De schoolmeester van Sluis; J.H. van Dale
Programma- en documentairemaker Rebecca van Wittene maakte een film over Johan Hendrik van Dale (1828-1872), schoolmeester in Sluis en bij het grote publiek vooral bekend als de grondlegger van het woordenboek met de bijnaam De Dikke van Dale. In de film vertel ik over de algemeen historische context van Zeeuws-Vlaanderen en Sluis in de tijd van Van Dale. De film ging in oktober 2013 in première.
– – –
Schouwen-Duiveland en het water
Voor het streek- en landbouwmuseum Goemanszorg in Dreischor ontwikkelde Inhistory een driedelige wisselexpositie over Schouwen-Duiveland en het water.
– – –
Florentinus Marinus Wibaut
een kosmopoliet in Middelburg
Florentinus Marinus Wibaut geniet grote bekendheid als de sociaal-democratische wethouder van Amsterdam. Zijn wieg stond in Vlissingen en eenmaal volwassen was hij als directeur en aandeelhouder verbonden aan de Middelburgse houthandel Alberts. Zelf bagatelliseerde hij graag zijn Zeeuwse afkomst. Hij voelde zich naar eigen zeggen alleen in Amsterdam echt thuis. Waarom gedijde deze socialistische kapitalist niet in het Zeeland van de late negentiende eeuw?
– – –
Een bolwerk van burgerlijkheid
Tijdens het Bataafse bewind werd de kiem gelegd voor een fundamenteel andere bestuurlijke ordening van Nederland. In deze periode zag Zeeland haar positie als prestigieus gewest in de oude Republiek omslaan naar die van een provincie in de marge van de monarchale eenheidsstaat. Wat gebeurde er in de Abdij van Middelburg, die al eeuwen het bestuurlijk centrum van Zeeland was? Welke functie kreeg dit gebouwencomplex, nu een deel ervan leeg kwam te staan?
– – –
Tilburg Eerenbeemt Kring 1971-2000
Wetenschappelijke ontplooiing in groepsverband heeft een lange traditie. Deze kreeg een nieuw gezicht na het midden van de negentiende eeuw. In de wetenschapsbeoefening gingen universiteiten een leidende rol spelen. De maatschappelijke component van wetenschap, een vervolg op het utilitaristische denken uit de Verlichting, kreeg in buitenuniversitaire kringen een nadrukkelijkere plaats. De gezamenlijke beoefening van wetenschap, persoonlijk contact en steun in het maatschappelijk leven, waren waarden die ook de grondvesters van de Tilburgse hogeschool begin twintigste eeuw huldigden. Zij verbonden deze overigens nog met een ander element: emancipatie van het katholieke deel van de bevolking.
– – –
De middenstand
De middenstand in Zeeland kwam in de jaren vijftig en zestig in turbulente tijden terecht. De groeiende welvaart van de bevolking en de opkomst van het toerisme leidden tot veranderingen in het consumptiepatroon van de Zeeuwse bevolking. De kruidenier die voorheen anderhalf pond spliterwten in een puntzak schepte, ging merkartikelen en voorverpakte producten verkopen. Het breed gesorteerde levensmiddelenbedrijf ontstond. In Zeeland overheerste het kleinschalige familiebedrijf. De traditionele middenstandszaken waren niet toegerust voor de moderne ontwikkelingen. Ze konden de grote investeringen die het grotere levensmiddelenbedrijf vereiste niet opbrengen.
– – –
F.M. Wibaut en de houthandel Alberts, 1876-1914
een socialist als ondernemer in Middelburg
Tegen wil en dank kwam de latere sociaaldemocratische voorman Floor Wibaut na zijn studie in een Middelburgse houthandel terecht. Hij ontwikkelde zich daar tot een gedreven handelsman, die de onderneming gouden tijden bracht. Hoe kon deze socialist een succesvol ondernemer zijn?
– – –
'Met waardigheid, aandacht en toewijding'
rector W.G.A. Loos (1896-1987) en de zorg voor voogdijmeisjes en ouderen in Princenhage
De katholieke kerk maakte in de twintigste eeuw ingrijpende veranderingen door. Van een hecht georganiseerde geloofsgemeenschap werd zij een gemeenschap waarbij steeds minder mensen zich thuis voelden. Opvattingen over jeugd- en ouderenzorg veranderden. De uit charitas stammende verzorging in verzuilde instellingen moest onder druk van de overheid professionaliseren. De priester Willem Loos, rector van twee katholieke zorginstellingen voor voogdijmeisjes en ouderen, zag het om zich heen gebeuren. In 143 cahiers, die hij in retrospectief schreef, deed hij verslag van de overtuigingen en opvattingen die ten grondslag lagen aan zijn werk en leven.
– – –
Zuivelcoöperaties op de zandgronden in Noord-Brabant en Limburg, 1892-1950
overleven door samenwerking en modernisering, een mentaliteitsstudie
Melk: de witte motor op het platteland. Aan het eind van de negentiende eeuw rezen coöperatieve zuivelfabrieken op de zandgronden van Noord-Brabant en Limburg als paddestoelen uit de grond. Hoe verliep de opkomst en ontwikkeling van deze coöperaties en welke rol speelden de boeren daarin? Hoe modern was de coöperatieve gedachte? En hoe raakten de veelal arme, kleine zandboeren overtuigd van het nut van deze fabrieken?