Eeuwenlang beheerste de stad in politiek opzicht het Zeeuwse platteland. Stedelingen bezaten de machtigste bestuursposities in de dorpen en het platteland was niet vertegenwoordigd in de provinciale regering. Welke gevolgen had de economische en demografische neergang van de steden in de achttiende eeuw op de politieke verhoudingen met het platteland?
Onderdanig en opstandig
desurbanisatie en de politieke verhoudingen op het platteland in Zeeland, 1750-1850
– – –
Florentinus Marinus Wibaut
een kosmopoliet in Middelburg
Florentinus Marinus Wibaut geniet grote bekendheid als de sociaal-democratische wethouder van Amsterdam. Zijn wieg stond in Vlissingen en eenmaal volwassen was hij als directeur en aandeelhouder verbonden aan de Middelburgse houthandel Alberts. Zelf bagatelliseerde hij graag zijn Zeeuwse afkomst. Hij voelde zich naar eigen zeggen alleen in Amsterdam echt thuis. Waarom gedijde deze socialistische kapitalist niet in het Zeeland van de late negentiende eeuw?
– – –
Streekdrachten
Tekst van het thema Streekdrachten op de website geschiedeniszeeland.nl, voortgezet als zeeuwseankers.nl
– – –
Het bezit van heerlijkheden op het Zeeuwse platteland, 1678-1848
een verkenning van de macht van de stedelijke elite in het buitengebied
De politieke macht op het platteland van de Zeeuwse eilanden kwam gedurende de achttiende eeuw bijna volledig in handen van stedelijke regenten. Vooral het Middelburgse patriciaat was er heel machtig. De ambachtsheren hadden als particuliere personen binnen het territorium van hun heerlijkheid het volledige gezag inzake rechtspraak, wetgeving en bestuur. Behalve met politieke macht ging het bezit van een heerlijkheid nog met andere belangen gepaard. Het leverde groot sociaal prestige op, de zorg voor gewaardeerd familiebezit en financiële inkomsten.
– – –
Tilburg Eerenbeemt Kring 1971-2000
Wetenschappelijke ontplooiing in groepsverband heeft een lange traditie. Deze kreeg een nieuw gezicht na het midden van de negentiende eeuw. In de wetenschapsbeoefening gingen universiteiten een leidende rol spelen. De maatschappelijke component van wetenschap, een vervolg op het utilitaristische denken uit de Verlichting, kreeg in buitenuniversitaire kringen een nadrukkelijkere plaats. De gezamenlijke beoefening van wetenschap, persoonlijk contact en steun in het maatschappelijk leven, waren waarden die ook de grondvesters van de Tilburgse hogeschool begin twintigste eeuw huldigden. Zij verbonden deze overigens nog met een ander element: emancipatie van het katholieke deel van de bevolking.
– – –
Een bolwerk van burgerlijkheid
Tijdens het Bataafse bewind werd de kiem gelegd voor een fundamenteel andere bestuurlijke ordening van Nederland. In deze periode zag Zeeland haar positie als prestigieus gewest in de oude Republiek omslaan naar die van een provincie in de marge van de monarchale eenheidsstaat. Wat gebeurde er in de Abdij van Middelburg, die al eeuwen het bestuurlijk centrum van Zeeland was? Welke functie kreeg dit gebouwencomplex, nu een deel ervan leeg kwam te staan?
– – –
De Abdij van Middelburg, inleiding
De Abdij in Middelburg is een gebouwencomplex met een lange en rijke geschiedenis. Al in de Middeleeuwen concentreerde zich in de abdij zowel geestelijke als wereldlijke macht. Die tendens zette zich voort tot op de dag van vandaag. Nog steeds is de provinciale overheid in de Abdij gehuisvest. De geschiedenis van de Abdij is dus eveneens de geschiedenis van het politieke centrum van Zeeland. Herkennen we dat in het uiterlijk van de gebouwen? Wat is de uitstraling en de status van het complex? Hoe ontstonden de diverse onderdelen en welke veranderingen werden – zowel in het exterieur als het interieur – in de loop van de tijd aangebracht? Hoe werd de Abdij door gebruikers en buitenstaanders ervaren? Welke rol speelde de Abdij door de eeuwen heen in de stedelijke gemeenschap?
– – –
Besturend Zeeland
- Verschenen in: Zeeland van toen en nu, aflevering 15
- Uitgever: Uitgeverij Waanders
- Zwolle 2005
Publieksuitgave met het historische verhaal achter herkenbare plekken in de provincie Zeeland.
– – –
Herdenkend Zeeland
- Verschenen in: Zeeland van toen nu, aflevering 14
- Uitgever: Uitgeverij Waanders
- Zwolle 2005
Publieksuitgave met het historische verhaal achter herkenbare plekken in de provincie Zeeland.
– – –
Wonend Zeeland
- Verschenen in: Zeeland van toen en nu, aflevering 10
- Uitgever: Uitgeverij Waanders
- Zwolle 2005
Publieksuitgave met het historische verhaal achter herkenbare plekken in de provincie Zeeland.
– – –
Arbeidend Zeeland
- Verschenen in: Zeeland van toen en nu, aflevering 9
- Uitgever: Uitgeverij Waanders
- Zwolle 2005
Publieksuitgave met het historische verhaal achter herkenbare plekken in de provincie Zeeland.
– – –
Gelovend Zeeland
- Verschenen in: Zeeland van toen en nu, aflevering 4
- Uitgever: Uitgeverij Waanders
- Zwolle 2005
Publieksuitgave met het historische verhaal achter herkenbare plekken in de provincie Zeeland.
– – –
Ontwikkelingen in de Zeeuwse streekdrachten
Streekdrachten zijn een uitdrukking van regionale of lokale gebondenheid en geënt op traditie. Het is een misvatting om te denken dat ze nooit veranderden. Elke generatie veranderde iets aan de kleding. Dat gebeurde onder invloed van de economische conjunctuur, infrastructuur, sociale verhoudingen, religie en esthetische moraal. Hoe ontwikkelden de Zeeuwse streekdrachten zich vanaf 1800? Hoe veranderde de betekenis die binnen de leefgemeenschap aan kleding en kleedgedrag werd gehecht? Welke economische, sociale en culturele aspecten speelden daarbij een rol?
– – –
De Zeeuwse streekdrachten, inleiding
In de twintigste eeuw achtte men bij voortduring het moment aangebroken om afscheid te nemen van de Zeeuwse streekdrachten. De teloorgang van de streekdrachten was toen zo overduidelijk ingezet, dat alom de mening had postgevat dat deze bijzondere kleedstijlen op het punt stonden te verdwijnen. Aan het begin van de eenentwintigste eeuw lijkt dat moment bereikt. In Zeeland zijn dan alleen op Walcheren en Zuid-Beveland nog ongeveer tweehonderd oudere vrouwen in streekdracht te vinden. Hun aantal vermindert snel.
– – –
De middenstand
De middenstand in Zeeland kwam in de jaren vijftig en zestig in turbulente tijden terecht. De groeiende welvaart van de bevolking en de opkomst van het toerisme leidden tot veranderingen in het consumptiepatroon van de Zeeuwse bevolking. De kruidenier die voorheen anderhalf pond spliterwten in een puntzak schepte, ging merkartikelen en voorverpakte producten verkopen. Het breed gesorteerde levensmiddelenbedrijf ontstond. In Zeeland overheerste het kleinschalige familiebedrijf. De traditionele middenstandszaken waren niet toegerust voor de moderne ontwikkelingen. Ze konden de grote investeringen die het grotere levensmiddelenbedrijf vereiste niet opbrengen.
